| data |
- Wikipedia (hasło): — niższy urzędnik (oficjalista) dawnych dworów szlacheckich, nadzorujący pracę chłopów na roli (polu) za pomocą kija, który nacinano (karbowano), ewidencjonując karbami ilość wykonanej pracy. Na koniec kij dzielono na 2 części, tak aby karby były widoczne na obu częściach, jedna zostawała u karbowego, drugą dostawał chłop, co zabezpieczało przed fałszowaniem. Miał złą opinię.
- Waldemar Fronczak, forum PTG 15.05.2008 (dziękuję!):„nie zawsze i nie wszędzie bywało jednakowo. W okolicach Głowna, w majątkach, karbowy nadzorował roboty ręczne w podwórzu, gdzie był gospodarzem, utrzymywał porządek w stodołach i przy stawianiu stert, za które był odpowiedzialny. Gdy fornale przywozili wozami snopy z pól, musieli głośno licząc podawać je widłami na »warztę«. Gdy fornal doliczył do … »osiem-dwadzieścia, dziewięć-dwadzieścia« – zaznaczał nieco głośniej: »pół kopy!« i liczył dalej w następujący sposób: »jeden-półkopy, dwa-półkopy… itd. Kiedy zbliżał się [do] sześćdziesięciu, krzyczał na całą stodołę: »Kopa!«[,] wtedy rolą karbowego było odkrzyknięcie[:] »Dawaj drugą«[,] przez co dawał dowód, że przyjął zgłoszenie i jest zgodne z jego obliczeniami. Przy tym nożem nacinał jeden »karb« na ładnie wystruganym kołeczku długości łokcia. Co dziesiąty karb, wyrzynał ukośny krzyżyk. Tak naznaczony kołek wraz z ustnym raportem, zdawał karbowy codziennie w kancelarii majątku. W dokumentach majątków, można jeszcze spotkać zeszyty[,] w których odnotowywano takie właśnie raporty. Jeśli chodzi o włodarza[,] zwanego czasami włódarzem, to określano te[ż] tym mianem oficjalistę, który nadzorował roboty końmi, w szczególności jakość i ilość wykonanych upraw i obrokowania koni. Na włódarza najczęściej awansowano najlepszego doświadczonego fornala. W majątku bratoszewickim u Rzewuskich, na Nowy Rok, włodarze wraz ze swoją ekipą fornali, odświętnie odziani i z batami[,] stawali półkolem przy stawie obok pałacu i zaczynali strzelać z batów. Najpierw pojedynczo, a później seriami lub salwami. To był istny pokaz sztuki. Dziedzic wychodził wówczas na schody z towarzyszeniem gości i służby niosącej tacę pełną kieliszków, którym częstowano fornali”.
- karb – Muzeum Etnograficzne w Krakowie
- karbowy, rys. Karol Młodnicki, na podstawie: Henryk Rodakowski, Tygodnik Ilustrowany, Warsaw Tom XV Nr 376 13.03.1875 s. 168, Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego (Pałahicze, por. Antykwariat Poliart Beata Kalke, 42-690 Koty)
- karbowy bez głowy (zapis oryginalny oraz Anny Wójcik ur. 1874) – nuty i słowa piosenki ludowej ze zbiorów prof. dr. hab. Adolfa Dygacza z Muzeum Górnośląskiego Parku Etnograficznego wChorzowie
|
