Note

• {#1} Kalinowscy byli kiedyś Łysymi, przezwiska ewoluowały niedziedzicznie, czego dowodzi „Rodowód metrykalny rodziny Kalinowskich ze Strojca koło Praszki”. Niewątpliwy najdawniejszy niekwestionowany przodek, Tomasz Kalinowski, brał ślub w 1782 r. jako Owczarek Łysy, spośród znanych mi jego dzieci, do chrztu pierwsze w 1784 r. oddawał jako Owczarek Łysy, czworo kolejnych jako Łysy (z tego ostatnie pod tym przezwiskiem w 1792 r.), a dopiero od 1794 r. wszystkie następne jako Kalinowski (jednakże stanu chłopskiego), dwie córki oddawał za mąż w 1808 i 1809 r. jako Kalinowski alias Łysy, umarł jako Kalinowski. Tylko raz w spisie z 1791 r. wymieniony był jako Karnoski, mimo że później był powrotnie nazywany jako Łysy.
  Wcześniej stawiałem (odrzucane przeze mnie obecnie) hipotezy, jakoby mogło coś to mieć wspólnego z:
  • obowiązującym od 01.06.1794 Landrechtem pruskim (bowiem w latach 1793-1806 Praszka była pod panowaniem pruskim, por. dziedziczenie nazwisk po zagrodzie, K. Raniowski wykład pt. „Rekonstrukcja wiejskich siedlisk, także jako metoda poszukiwań genealogicznych”, 4. Ogólnopolska Konferencja Genealogiczna Brzeg 10.09.2017);
  • etymologią:
    • „Łysy” od nieposiadania majątku ziemskiego przez dawną szlachtę (por. gołota),
    • nazwy miejscowości Łyskornia,
    • przymiotnika języka niemieckiego ‘kahl’ (łysy, goły).
  Rodzina Kalinowskich do współczesności dotarła jako osiadła w Strojcu, dawniej: Stradźcu (S) na terenie dawnej parafii w Praszce, jednakże wcześniej Łysi występowali częściej w sąsiadujących miejscowościach: Długie (D), Gana (G) i Kowale (K) zapisywani jako: Łysy, Łysiak, Łysicki, Łysikowski (syn/córka Łysego?), por. jeszcze niepowiązani ze sobą: Jan Łysik (S), Grzegorz Łysy (K), Tomasz Łysiak (K), Anna Łysicka (K), Jakub Łyskowski (S); Antoni Łysy (D→K), Jakub Łysy, Piotr Łysiak, Maciej Łysiak (wszyscy D.), Rozalia Fudelajak née Łysa (K&D), Walenty Łysy (śmierć D., pogrzeb K.); Marianna Pawlak née Owczarek (G); Marianna Kalinowska.
  Tomasz ‘Łysy’ Kalinowski wymieniany był jako zamieszkały tylko jedną miejscowość (S), za wyjątkiem jedynego znanego mi przypadku urodzin syna Jana w 1799 r. (K).
  Tomasz, Katarzyna Łysa (śmierć 1782 K.) i Marianna Krupa née Łysa (ślub 1781 K.) — prawdopodobnie byli dziećmi Jakuba (ślub 1739 K. jako Łysiak, śmierć 1782 G. jako Łysy, pogrzeb K.).
  Pokazane informacje stanowią niezweryfikowaną hipotezę, bowiem dotąd nie znaleziono decydujących argumentów za ani przeciwko takiej wersji. Do czasu ewentualnego sprostowania lub potwierdzenia, pokazane informacje należy traktować jako hipotetyczne.

Sources

• {#1} Akt małżeństwa Tomasza Owczarka Łysego i Petroneli Kościelonki █ (MR08438). Metrica generalis parochiæ Prascensis 1774-1789 (MR10907), Parish of Theotokos and the Queen of Poland in Praszka; where: 10/1782, page 177; repository: Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. ks. Walentego Patykiewicza, where: KM 905, mikrofilm 109/4, digital 377-17
  
  10 Stradziec 20 8bris [Octobris] Ego Idem qui supra Matrimonium inter laboriosos Thomam Owczarek Łysy Iuvenem et Petronellam Koscielonka virginam prætermissis* 3bus [tribus] bannis in facie Ecclessie legitime contractum benedixi præsentibus Testibus supra expressis.

  ---

  10 Strojec 20 października ja wyżej wymieniony [Feliks Wojakowski nauczyciel] małżeństwo pomiędzy pracowitym Tomaszem Owczarkiem Łysym młodzieńcem i Petronelą Kościelonką panną, poprzedziwszy* trzema zapowiedziami w obliczu kościoła, prawowicie zawarte, błogosławiłem w przytomności świadków wyżej wymienionych [Paweł Tokarski organista, Maciej Kamosiński].
  citation: 8 JUN 2011 Wrocław, Centrum Historii Rodziny we Wrocławiu, FHL INTL Film 2236034 Item 4
• {#2} Akt chrztu Franciszka Łysego Owczarka █ (MR08429). Metrica generalis parochiæ Prascensis 1774-1789 (MR10907), Parish of Theotokos and the Queen of Poland in Praszka; where: 22/1784, page 85; repository: Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. ks. Walentego Patykiewicza, where: KM 905, mikrofilm 109/4, digital 377-17
  
  22 Stradziec Die 27 Martii ego idem qui supra baptisavi infantem heri natum n[omi]ne Franciscum de Paula LL [laboriosi] Thoma Owczarek Lysy et Petronilla Koscielonka CL [conjugum legitimorum]. PP [patrini] fuere fam[atus] Luca Kamosinski et Labor[iosa] Sophia Dzięciołowa de Gana.

  ---

  22 Strojec. Dnia 27 marca ja ten sam powyżej wymieniony ochrzciłem dziecko wczoraj imieniem Franciszek z Paoli [z] pracowitych Tomasza Owczarka Łysego i Petroneli Kościelonki małżonków prawowitych. Rodzicami chrzestnymi byli sławetny Łukasz Kamosiński i pracowita Zofia Dzięcioł z Gany.
  citation: 8 JUN 2011 Wrocław, Centrum Historii Rodziny we Wrocławiu, FHL INTL Film 2236034 Item 4
• {#3} Akt chrztu Idziego Łysego █ (MR08430). Metrica generalis parochiæ Prascensis 1774-1789 (MR10907), Parish of Theotokos and the Queen of Poland in Praszka; where: 81/1786; repository: Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. ks. Walentego Patykiewicza, where: KM 905, mikrofilm 109/4, digital 377-17
  
  81 Stradziec. Die Ima 7bris [ego] idem qui supra baptisavi infrantem n[omi]ne Aegidium [nata ex] LL [laboriosi] Thoma Łysy et Petronilla Kościelonka C[onjugum] L[egitimorum] PP [patrini] fuere: Thomas Maryniak et Constantia Krzeminska.

  ---

  81 Strojec. Dnia pierwszego września [ja] wyżej wymieniony ochrzciłem dziecko imieniem Idzi [urodzone z] pracowitych Tomasza Łysgego i Petroneli Kościelnej (Kościelonki) prawowitych małżonków. Rodzicami chrzestnymi byli Tomasz Maryniak i Konstancja Krzemińska.
  citation: 8 JUN 2011 Wrocław, Centrum Historii Rodziny we Wrocławiu, FHL INTL Film 2236034 Item 4, file 639
• {#4} Akt chrztu Mateusza Łysego █ (MR13149). Metrica generalis parochiæ Prascensis 1774-1789 (MR10907), Parish of Theotokos and the Queen of Poland in Praszka; where: 54/1787, page 116; repository: Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. ks. Walentego Patykiewicza, where: KM 905, mikrofilm 109/4, digital 377-17
  citation: 24 FEB 2019, DGS 4582627, file 120
• {#5} Akt chrztu Barbary Łysej █ (MR08431). Metrica generalis parochiæ Prascensis 1774-1789 (MR10907), Parish of Theotokos and the Queen of Poland in Praszka; where: 102/1789, page 142; repository: Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. ks. Walentego Patykiewicza, where: KM 905, mikrofilm 109/4, digital 377-17
  
  102 Stradziec. Die 26 praesentis [ego] idem qui supra baptisavi infantem natam ex laboriosis Thoma Łysy et Petronilla Koscielnionka Conjug[um] legit[imorum] hujus parochia et incolis de villa Stradziec, cui impositum est nomen Barbara. PP [patrini] fuere LL [laboriosi] Martinus Owczarek et Ewa Maryniakowa, omnes de villa Stradziec et de parochia prascensi.

  ---

  102 Strojec. Dnia 26 bieżącego [miesiąca] [tj. listopada] [ja] ten sam powyżej [wymieniony] ochrzciłem dziecko urodzone z pracowitych Tomasza Łysego i Petroneli Kościelnej (Kościelnionki) prawowitych małżonków tej parafii i mieszkańców z wioski Strojec, któremu nadane jest imię Barbara. Rodzicami chrzestnymi byli pracowici Marcin Owczarek i Ewa Maryniak, oboje z wioski Strojec i parafii praszkowskiej.
  citation: 8 JUN 2011 Wrocław, Centrum Historii Rodziny we Wrocławiu, FHL INTL Film 2236034 Item 4
• {#6} Akt chrztu Agnieszki z Montepulciano Łysej (MR08432). Metrica generalis parochiæ Prascensis 1790-1799 (MR10908), Parish of Theotokos and the Queen of Poland in Praszka; where: 37/1792; repository: Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. ks. Walentego Patykiewicza, where: KM 906, mikrofilm 109/5, digital 377-18
  
  [Strad]ziec. Die Ima [prima] [ego] idem qui supra baptisavi infantem natam ex laboriosis Thoma Łysy et Petronilla Koscielonka conjug[um] legit[imorum] [de] parochia de Stradziec qui impositum est nomen Agnes Policiana. PP [patrini] fuere: laboriosi Thomas Maryniak et Agnes Widerzyna omnes de Stradziec.

  ---

  Strojec. Dnia pierwszego kwietnia [ja] ten sam wyżej wymieniony ochrzciłem dziecko urodzone z pracowitego Tomasza Łysego i Petroneli Kościelonki prawowitych małżonków [z] parafii w Strojcu, któremu nadane jest imię Agnieszka z Montepulciano. Rodzicami chrzestnymi byli pracowity Tomasz Maryniak i Agnieszka Widera oboje ze Strojca.
  citation: 8 JUN 2011 Wrocław, Centrum Historii Rodziny we Wrocławiu, FHL INTL Film 2236034 Item 5
• {#7} Akt małżeństwa Karola Skorniaka i Barbary Kalinowskiej █ (MR08236). Akta małżeństw stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Praszce 1808 (MR05284-002), Parish of Theotokos and the Queen of Poland in Praszka; where: 9/1808, page 15; repository: Archiwum Państwowe w Łodzi, where: PL/39/1635/0/-/2 SzwA jedn. 25460596
  
  9 Roku tysiącznego osimsetnego osmego dnia dwudziestego trzeciego miesiąca listopada przed nami proboszczem praskim urzędnikiem stanu cywilnego gminy praskiey w departamencie kaliskim w województwie wjeluńskim stawił się Karol Skorniak młodzian lat dwadzieścia i cztery maiący podług złożoney przed nami metryki wyiętey z xiąg kościoła praskiego w asystencyi oyca swego Krzysztofa Skorniaka na gospodarstwie w Stroycu osiadłego przy którym dotąd zostawał i Brygidy z Janków matki, tudzież Barbara Kalinowska panna, która skończyła dziewiętnaście lat wjeku swego iako poświadcza metryka wyiąta z xiąg kościoła praskiego w asystencyi oyca swego Tomasza Kalinowskiego alias Łysy na gospodarstwie w Stroycu osiadłego i Petroneli z Kościelnych matki. Strony sawaiące żądaią, abyśmy do ułożonego między niemi obchodu małżeństwa przystąpili, którego zapowiedzi  uczynione były przed głownemi drzwiami … domu naszego gminnego a to iest pierwsza dnia szostego miesiąca listopada a druga dnia trzynastego tegoż miesiąca i roku o godzinie iedenastey przed południem. Gdy o żadnem tamowaniu rzeczonego małżeństwa uwiadomieni nie zostaliśmy a rodzice ninieyszym na obchód małżeństwa zezwalaią, przychylaiąc się przeto do żądania pomienionych stron, po przeczytaniu wszystkich wyżey wspomnianych papierów i działu szostego w tytule Kodeksu Napoleona o małżeństwie, zapytaliśmy się przyszłego małżonka i przyszłą małżonki czyli chcą połączyć się z sobą związkiem małżeństwa, a gdy każde z nich odrębnie odpowiedziało,iż taka iest ich wola, ogłaszamy w imieniu prawa, iż Karol Skorniak młodzian i Barbara Kalinowska panna są połączeni z sobą węzłem małżeństwa. Czego akt spisaliśmy w przytomności Karola Stykały stryia zaślubioney lat czterdzieści maiącego, Mateusza Musiała lat czterdzieści maiącego, Pawła Kucharza lat czterdzieści cztery maiącego, Balcera Pawlaka lat czterdzieści pięć maiącego, wszystkich włościan z wsi Stroyca. Akt niniejszy stawaiącym przeczytany i podpisany został przez nas, ile gdy inne w akcie wyrażone osoby pisać nieumieią. Xiądz Alexander Taczanowski sprawuiący obowiązki urzędnika stanu cywilnego.
  citation: 18 MAY 2011 Wrocław, Centrum Historii Rodziny we Wrocławiu, FHL INTL Film 715829
• {#8} Akt małżeństwa Józefa Włodarczyka i Agnieszki Kalinowskiej (MR08240). Akta małżeństw stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej w Praszce 1809 (MR05284-006), Parish of Theotokos and the Queen of Poland in Praszka; where: 1/1809; repository: Archiwum Państwowe w Łodzi, where: PL/39/1635/0/-/6 SzwA jedn. 25460600
  
  Roku Tysiącznego Ośmsetnego dziewiątego dnia Dziewiątego Miesiąca Lipca Przed Nami Proboszczem Praskim Urzędnikiem Stanu Cywilnego Gminy Praskiey w Departamencie Kaliskim Powjecie Wijeluńskim stawił się Jozef Włodarczyk młodzian lat dwadzieścia dwa maiący podług aktu publiczney wiadomości w sądzie pokoju uczynionego rodem z Rudniczyska a teraz w Stroycu służący syn Franciszka i Agnieszki Włodarczykow. Stawiła się też i panna Agnieszka Kalinowska dowodądza zożoną przed nami metryką wyiętą z xiąg kościoła praskiego, iż skończyła siedemnasty rok wieku swego, w asystencyi swego oyca Tomasza Łysego i Petronelli Kościelanki włościan z wsi Stroyca, przy których zostaie. Strony stawaiące żądaią, abyśmy do ułożonego między niemi małżeństwa przystąpili, którego zapowiedzi uczynione były przed głównemu drzwiami … do domu gminnego to iest pierwsza dnia szesnastego a druga dnia dwudziestego trzeciego miesiąca maia roku bieżącego o godzinie dziesiątey przed południem. Gdy o żadnem tamowaniu rzeczonego małżeństwa uwiadomieni nie zostaliśmy a rodzice niniejszym na obchód małżeństwa zgadzaią, przychylaiąc się przeto do żądania stron, po przeczytaniu wszystkich wyżey wspomnianych  papierów i Działu szóstego w tytule Kodeksu Napoleona o małżeństwie,  zapytaliśmy się przyszłego małżonka i przyszłej małżonki czyli chcą połączyć się z sobą węzłem małżeństwa. Skoro gdy każde z nich oddzielnie odpowiedziało, iż taka ich iest wola, ogłaszamy w imieniu prawa, iż Józef Włodarczyk młodzian i Agnieszka Kalinowska alias Łysa panna, są połączeni z sobą węzłem małżeństwa, czego spisaliśmy akt w przytomności Walentego Borysławskiego lat trzydzieści i ieden maiącego, Wojciecha Lipczaka lat pięćdziesiąt maiącego, Mikołaja Przybyły lat pięćdziesiąt maiącego, Jakoba Krzemieńskiego lat dwadzieścia pięć maiącego wszystkich włościan z Stroyca i sąsiadów. Niniejszy akt urodzenia (sic!) po przeczytaniu … stawaiącym podpisany został przez nas, … … pisać nie umią. Xiądz Alexander Taczanowski proboszcz praski sprawuiący obowiązki urzędnika stanu cywilnego.
  citation: 18 MAY 2011 Wrocław, Centrum Historii Rodziny we Wrocławiu, FHL INTL Film 715829

Links to the record